HANS SCHAAD, arts in Suriname
Zoon van de bouwinspecteur. Hij slaagt voor zijn gymnasiumexamen en gaat in Utrecht geneeskunde studeren. Na zijn studie, in 1941, keert hij nog even terug naar Zwolle en schrijft zich in op nr. 8 in de Venestraat. Hij blijft ongeveer een half jaar. Hij woont in bij de Thiebouts. Thiebout was een befaamd botenbouwer. Over hem heb ik het al eerder uitgebreid gehad.
Hans zal niet op straat gespeeld hebben, want toen hij hier met 'n ouders kwam wonen zat hij vermoedelijk al in de vierde van het gymnasium. Hij tenniste een poosje. Maar ja, hij verkocht z'n broek én de spullen van z'n zusje.
Hans zal niet op straat gespeeld hebben, want toen hij hier met 'n ouders kwam wonen zat hij vermoedelijk al in de vierde van het gymnasium. Hij tenniste een poosje. Maar ja, hij verkocht z'n broek én de spullen van z'n zusje.
In het Geneeskundig Tijdschrift, 2000 verscheen dit In Memoriam
– Op 4 november jl. overleed prof.dr. Johan Diderik George Schaad, van 1949-1985 internist
te Paramaribo, Suriname. Hans Schaad was een tropenarts ‘van de oude stempel’. Zijn hele loopbaan speelde zich af in de tropen.
Geboren in 1915 in Zwolle, behaalde hij zijn artsdiploma in 1941 in Utrecht. Daarna specialiseerde hij zich in de interne geneeskunde in het Diaconessenhuis te Eindhoven onder leiding van Van den Blink. Na de bevrijding van het zuidelijke deel van Nederland in 1944 kwam hij in militaire dienst; zijn standplaats was Brussel. Zijn verdere specialisatie vond plaats bij De Langen en Jordan in Utrecht.
In 1949 vertrok Schaad naar Suriname. Zijn standplaats was het Landshospitaal te Paramaribo. Het was een stijlvolle omgeving, typisch West-Indisch; het ziekenhuis was nagenoeg geheel uit hout opgetrokken, was voorzien van talrijke waranda’s en had een binnenterrein met lommerrijk geboomte.
Van april tot juni 1952 nam Schaad deel aan een expeditie naar de zuidgrens onder leiding van de bioloog Geiskes. De expeditie telde nóg 4 leden: twee geologen, een parasitoloog (Bruyning) en nog een arts. Het doel was geologische en medische gegevens van het binnenland te verzamelen. Dit deel van Suriname was toen alleen maar te bereiken met korjalen (uitgeholde boomstammen) over de grote rivieren, vol stroomversnellingen en watervallen.
Na de stichting van de Universiteit van Suriname verhuisde ook de afdeling Interne Geneeskunde naar het nieuwe Academisch Ziekenhuis, een zakelijk bouwwerk in een van de buitenwijken van Paramaribo. Schaad was inmiddels hoofd van de afdeling Interne Geneeskunde geworden.
Van 1974-1977 was hij lid van het college van bestuur van de universiteit, waaraan hij ook als lector verbonden was.
In 1979 promoveerde hij; zijn onderwerp was de prevalentie van diabetes mellitus bij drie bevolkingsgroepen van Suriname. Het onderzoek vond plaats bij de creoolse, Hindoestaanse en
Javaanse bevolkingsgroepen in de districten en het betrof in totaal 1235 personen. Als criterium werd de bloedglucosewaarde na belasting met 50 g glucose gehanteerd. Er bleek een opmerkelijk
verschil tussen de Javaanse en de andere bevolkingsgroepen.
Zo was de prevalentie bij creoolse vrouwen van 60 jaar en ouder 26%, bij Hindoestaanse vrouwen van die leeftijd 32% en bij Javaanse 6%. Dat dit onderzoek uitgevoerd kon worden getuigt van een groot organisatievermogen. De medische voorzieningen in de districten waren verre van optimaal.
Vanwege zijn belangstelling voor diabetes in de tropen ging Schaad enkele malen naar India. Verder werkte hij regelmatig mee aan de medische ‘postgraduate course’ die op Curaçao werd georganiseerd door de Universiteit van Groningen en die bestemd was voor het hele Caribische gebied en de omliggende landen, waaronder Suriname. De bekroning van zijn werk was zijn benoeming tot hoogleraar aan de Universiteit van Suriname in 1980.
Een van de opvallendste eigenschappen van Schaad was de manier waarop hij met zijn patiënten omging; altijd had hij tijd en aandacht voor iedereen. Hij was dan ook zeer gezien bij de bevolking. Tot in de verste uithoeken van Suriname, tot ver in het geïsoleerde Bosland, was hij bekend en werd er met lof van hem gesproken. Ook de grote gastvrijheid van de familie Schaad jegens de ‘wetenschappelijke gastwerkers’ dient genoemd te worden. Wetenschappers van de meest uiteenlopende disciplines werkten voor kortere of langere tijd in Suriname. Zij waren bijna allen uit Nederland afkomstig. Zij werden door de Schaads hartelijk ontvangen en ingewijd in de gang van zaken in de kleine Surinaamse gemeenschap.
Het is niet verwonderlijk dat Schaad een aantal onderscheidingen ten deel viel. Zo was hij officier in de Orde van Oranje-Nassau en officier in de Ereorde van de Palm. In 1985 was hij aan pensioen toe. Door de veranderende omstandigheden in Suriname kon de familie pas in de jaren negentig naar Europa komen; ze vestigde zich in Vosselaar, België.
In Suriname werd Schaad echter niet vergeten. Op het tijdstip van de crematieplechtigheid
in Breda werd ook in de aula van het Academisch Ziekenhuis te Paramaribo een herdenkingsdienst gehouden.
R. Luyken Driebergen, december 1999
Zijn onderzoek naar de specificiteit van diabetes mellitus kom je nog steeds tegen in de literatuur. Toen ik 'meelas' met Eva, mijn dochter, die haar afstudeerscriptie schreef over een categorie diabetes mellitus-patiënten kwam ook Schaad voorbij.
