Zwolle had geen revolutionaire arbeidersbeweging, maar de objectieve werk- en leefomstandigheden voor de arbeiders waren ook hier 'proletarisch'.
Twee Zwollenaren namen het initiatief om een politieke partij op te richten die ook parlementaire middelen zou moeten gebruiken om het leven en lot van de arbeiders te verbeteren: Helmich .J. van der Vegt en Louis Cohen. Dat werd dus de S.D.A.P, opgericht op 26 augustus 1894. Zij behoorden tot de zogenoemde Twaalf Apostelen.
Louis Cohen was in 1864 in Harlingen geboren en vestigde zich na zijn huwelijk in 1890 in Zwolle. Wanneer hij met vrouw en twee kinderen in de Tuindwarsstraat gaat wonen, nu de 'kleine' Venestraat, is mij niet bekend maar zijn huis aldaar moet als een bakermat voor de sociaal-democratie in Nederland beschouwd worden.
Cohen was actief lid van de S.D.B., de Sociaal-Democratische Bond en schreef het blad De Volksvriend vol en gaf dat blad ook daadwerkelijk uit. In de Tuindwarsstraat/Venestraat woonden ook nog twee broers van Louis in, en al met al was het bittere armoede. Het gezin verhuisde naar Amsterdam en Louis probeerde als handelsreiziger zijn brood te verdienen. Maar zijn activisme stond daarbij teveel in de weg.
Hij stierf in bejaardenhuis de Joodsche Invalide, hoewel hij al vroeg in zijn leven met zijn joodse afkomst had 'gebroken'.
Jaap Hagendoorn en Marco Groen hebben zijn huis in de Tuindwarstraat nu Venestraat opgenomen in hun Gids langs de geschiedenis van joods Zwolle.
Louis Cohen treedt ook op in de Canon van Zwolle: Canon van Zwolle Uit die canon deze trekst:
"Vanaf de jaren tachtig van de 19de eeuw groeide ook in Zwolle de onrust onder arbeiders. Het tamelijk gematigde Algemeen Zwolsch Werkliedenverbond schreef op 28 augustus 1885 in een brief aan de gemeenteraad "dat de alom heerschende werkloosheid zich ook op onrustbarende wijze openbaart in onze stad." Die onrust kwam 3 dagen later al op schokkende wijze tot uiting. Na een avondconcert op de Grote Markt trok een opgewonden menigte zingend en joelend door de straten. De politie greep niet in, ook niet toen er ruiten werden ingegooid. Vanaf dat moment was het iedereen duidelijk dat de Zwolse arbeiders zich niet langer rustig zouden houden. Er kwam een samenscholingsverbod en socialisten zoals die van de Sociaal Democratische Bond konden jarenlang geen zaal meer in Zwolle huren."
Het huis met het puntdak was vermoedelijk Tuindwarsstraat 5, nu Venestraat 26
Tuurlijk, deze blog is gewijd aan de 100 jaar die verstreek van 1914 tot heden, maar kennelijk is de geschiedenis van de Venestraat hier en daar nog ouder.
Vandaag sprak ik toevallig mevrouw Tardy, die al 42 jaar in onze buurt woont en werkt. Woont in de Elbertstraat, werkt in de Tuinstraat. Zij vertelde over de kwajongens van toen en over het pak slaag dat één van hen kreeg als correctieve wraak voor zijn kattenkwaad. Zij noemde zijn naam niet maar het ging over een man die toen kwajongen nu kort geleden overleed aan kanker, amper veertig jaar en met drie kleine kinderen. Ook een bewoner toen en tot zijn dood van de kleine Venestraat.
En passant vertelt zij dat er veertig jaar geleden nog heel erg werd opgezien tegen de hoge heren in dat andere stuk van de Venestraat "waar nu die studenten wonen". Mijn vragende reactie was wat er nu het meest veranderd was: dat er nu mensen wonen met een geringer maatschappelijk succes of dat wij niet meer zo opzien tegen een arts, een rechter, een architect, een apotheker of een gemeenteraadslid.
Ja, de Venestraat is zeker veranderd, hoe dan ook.
