H.G. BODEWES,
scheepsbouwer DEEL I
De vijfde in de reeks opmerkelijke Venestraatbewoners
De vijfde in de reeks opmerkelijke Venestraatbewoners
De Venestraat is gebouwd op drasnatte laagveen bodem. Wie
aan de even kant van de Venestraat in de tuin graaft, bijvoorbeeld om een
vijvertje aan te leggen, stuit al gauw op een grindbed, teken van een oude
waterloop.
Hier in het IJsseldal blaast de geest van het water de scheppingsdrang van de ingenieurs aan.
Toen ik mevrouw Hilly Wegman-Bodewes belde om te vragen of
ik naar haar herinnering van de Venestraat mocht komen vragen, was het eerste
dat zij zei dat de familie Bodewes naast de familie Langemeijer woonde,
hoofdingenieur en directeur van Rijkswaterstaat. Alsof zij elkaars taal spraken
en daaraan een gevoel van verwantschap ontleenden.
Mevrouw Bodewes (zoals ik haar zal afkorten) wil mij graag
ontvangen. “Een reünie?”, vroeg zij met onmiskenbare interesse. Daar heb ik nog
niet aan gedacht; ’t is een idee!
Hendericus Gerardus Bodewes is op 14 juni 1896 in Hoogezand
geboren. Daarmee is dan in één klap duidelijk dat het hier om een telg uit een
oud, vermaard, uitgebreid vertakt geslacht van scheepsbouwers gaat.
Het is een ingewikkeld verhaal vanwege de grote gezinnen in
deze Rooms Katholieke familie, waarin bovendien steeds dezelfde namen terugkeren.
Om ‘onze’ H.G. Bodewes met zijn vrouw en kinderen te positioneren is dit
volgens mij een houvast.
Zijn overgrootvader is Gerardus Joosten Bodewes, 1785
– 1854, de stichter van de grote scheepswerf in Hoogezand Bodewes Scheepswerven
Martenshoek, BSM.
Het stokje wordt overgenomen door zijn grootvader Wijnandus
Bodewes, eveneens scheepsbouwer, geboren te Martenshoek in 1816, overleden in 1889,
en Catharina Mulder overleden te Sappemeer op 6 maart 1895.
Het derde geslacht bestaat uit zijn vader Harmannus
Wijnandus Bodewes, ook weer scheepsbouwer, geboren te Martenshoek in 1858 en
daar ook overleden in 1912, en Aghatha Stapenhorst (1864 – 1927).
De familie opent nu een filiaal in Hasselt. Volgens de
gegevens van de Kamer van Koophandel is de werf in Hasselt een dochteronderneming
van de Hoogezandse NV die in 1912 statutair opgericht is maar een geschiedenis
verraadt: Scheepswerven voorheen G. en H. Bodewes. Het doel van de nieuwe N.V.
is dan ook de voortzetting van de Firma G. en H. Bodewes. G staat voor Geert en
H. ongetwijfeld voor Harmannus.
Bodewes in Hasselt
Op de website van de huidige Bodewes-werf in Hasselt worden G. en H. ook aangehaald maar daar is H. Hermannes. Een apocrieve modernisering aangezien in de familiegeschiedenis geen Hermannes voorkomt en wel een reeks Harmannussen, naar schatting 30 à 40 keer zelfs.
Mooie plaatjes van de website van het moderne bedrijf in Hasselt. Op de tweede foto is dat HG met zijn gezin? Ik tel in elk geval zes kinderen.
http://www.scheepswerven-bodewes.nl/
De stichters in 1912 zijn dan ook (oom) Geert (1856-1928) en
(vader) Harmannus (Wijnandus?) (1858-1912) die het bedrijf voortzetten samen
met de co-stichters (broer) Wijnandus Hendericus (1889-1944) en (neef) Harmannus
Wilhelmus (1890-1962) plús (zuster) mejuffrouw Catharina Johanna (1885-?).
Dat ‘onze’ Hendericus Gerardus niet mee-aanzit komt
waarschijnlijk omdat hij in 1911 / 1912 nog minderjarig is.
Maar als op 7 juni 1924 de dochter in Hasselt tot ontwikkeling
moet komen is het zijn beurt: hij wordt de filiaalhouder, de plaatselijke directeur onder supervisie van de oudere generatie die in Hoogezand/Martenshoek blijft zetelen.
Waarom het gezin in januari 1937 naar Zwolle komt en verhuist naar Venestraat 23, heeft niet te maken met de (formele) opheffing van het filiaal. Het dossier van de Kamer van Koophandel spreekt van opheffing van het filiaal precies ook begin 1937. H.G. Bodewes treedt uit.
Het gaat slecht met het bedrijf. De hoofdvestiging gaat een half jaar later failliet, getuige dit simpele bericht.
Maar volgens dochter mevrouw Hillie Bodewes is de verhuizing ingegeven door de overweging dat vader beter kan forensen tussen Hasselt en Zwolle dan de zes kinderen die nu reeds of later de middelbare school in Zwolle (zullen) bezoeken.
Kennelijk maakt het bedrijf een doorstart? Wordt het overgenomen? Hopelijk later het antwoord.
Hoe het de familie in Zwolle en de Venestraat vergaat, vertel ik in deel II. Maar daarvoor moet ik dus naar Ruurlo.Eén ding lijkt me wel duidelijk, de familie is Rooms Katholiek. Vader H.G. is een actief fund-raiser voor de restauratie van het kerkgebouw in Hasselt: de Heilige Stede. Het is 1926 en de familie woont dus nog in Hasselt.
PS Ik dwaal wel erg af van de Venestraat maar kan het niet laten om voor de echte netsurfers te wijzen op een uiterst informatieve website over Pannerden, inderdaad aan de rivier en de thuishaven van een scheepsbouwtak van de grote familie Bodewes. De werf heette "De Hoop"en was het toneel van stakingen en arbeidersstrijd. De directeur Bodewes was een gevreesde, hardvochtige kapitalist. Zie: http://www.chrisvankeulen.nl/pannerden.htm
